Gegarandeerde NPL: Deze trends vormen de markt in 2018
Zal 2018 het jaar zijn waarin slecht-presterende leningen eindelijk erkend zullen worden als een legitieme investeringskans? De EU-Commissie, de ECB en de EBA nemen tal van maatregelen om NPL-handel meer gestructureerd, toegankelijker en dus aantrekkelijker te maken.
In 2007, toen de term “giftige leningen” in de media begon te komen, regel vele financiële professionals koude rillingen. Het imago van de banksector werd behoorlijk schade aangebracht in de opinie van het publiek, die de indruk hadden dat ze voor fouten van de sector moesten betalen. In 2010 begon het Oxford English Dictionary zelfs voorbeelden te geven van financiële instrumenten bij de ingave van het woord “giftig”.
Tien jaar verder zijn de krantenkoppen, zo niet de gevoelens, wat milder geworden. In die mate zelfs dat weinig mensen weten dat investeren in niet-renderende leningen (NPL’s) sindsdien een alledaags feit is geworden: de wereldwijde markt ondervindt dit al tientallen jaren maar het verlangen van de toezichthouders om de balansen van banken minder risicovol te maken, heeft een comeback veroorzaakt. Een studie bij Deloitte toonde aan dat er verwacht werd dat er bijna € 130 miljard NPL-pakketten verkocht zouden worden in de EU, het afgelopen jaar - zowat een derde meer dan in 2014. Het totale bruto volume van niet-renderende bankleningen in de Europese Unie (EU) stond op zo’n 1,3 triljoen, eind maart 2017, waarvan € 921 miljard was van bankbalansen in de Eurozone, wat ongeveer 5% van het volledige kredietvolume is.
Een win-winsituatie voor iedereen in de NPL-markt?
Ondanks de opmerkelijke vooruitgang van de economie sinds de grote financiële crisis, gaat de verhouding van potentiële krediet-wanbetalingen niet zo snel naar beneden als de EU-Commissie dat zou willen. In juli 2017 stelde de EU-Raad de Commissie en een aantal andere organen in om een actieplan op te stellen om deze kwestie aan te gaan en om te zorgen voor een grotere financiële stabiliteit in de EU. Deze waren de Europese Bankautoriteit (EBA), De Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) alsook het Europees Comité voor Systeemrisico’s (ESRB). Een deel van dit plan zou zijn om het proces waarmee banken NPL’s kunnen overdragen aan niet-banken, te vereenvoudigen, secundaire markten aanmoedigen voor NPL’s en mogelijk een NPL transactieplatform opzetten.
Deze laatste zou gebruik maken van standaard templates en processen die allemaal de publieke perceptie van NPL’s als legitieme investeringsoptie zouden aanmoedigen. Dit zou ook de mogelijkheid bieden, banken minder risicovol te maken, hun portfolio’s herstructureren en NPL-bronnen opnieuw gebruiken voor hun kernactiviteiten. Het belangrijkste is dat het kapitaal zou vrijmaken om die functies waarin banken het beste zijn, zoals economische groei funderen, uit te voeren. Tot slot zou het toezichthouders de mogelijkheid bieden om een oogje in het zeil te houden op de markt en hoe er zaken gedaan worden.
Een win-winsituatie voor iedereen dus. En dat is volgens de EU-Raad, die nog meer maatregelen plant voor 2018, slechts een begin. Voor NPL-specialisten zoals de EOS Groep, zal dit een spannend jaar zijn, vooral omdat meer regelgevingen investeringen in deze klasse aantrekkelijker zullen maken. Een betere structuur en normalisering van de NPL-markt heeft misschien bijgedragen aan de lanceren van nationale vermogensbeheerders (AMC’s) die het vertrouwen in deze markten zullen aanmoedigen en kwalitatievere investeerders zullen aantrekken. Het aandeel van de NPL-markt, dat gegarandeerd wordt door bv. vastgoed, vliegtuigen, schepen, beleggingen enz., is reeds een meer en meer aantrekkelijke optie, volgens gespecialiseerde consultants zoals Deloitte.
De ECB stelt voor, in zijn poging om banken aan te moedigen hun balansen van NPL’s te investeren, om deze inkomsten op leningen op te nemen of af te schrijven. Dit voorstel is niet populair bij banken omdat het hen achterlaat met weinig of niets, terwijl het verkopen van niet-renderende activa toch enige hoop op opbrengsten biedt. KBC België bijvoorbeeld, verkocht 40% van zijn inkomsten op leningen tijdens de herstructurering, waardoor ze de steun van de overheid die ze gekregen hadden, vijf jaar sneller dan voorzien konden terugbetalen. De NPL-portfolio’s werden door EOS Aremas verworven, een ervaren spelen in de Belgische sector van financiële diensten.
Dit effectieve rolmodel voor de investering in NPL’s zou nuttig herhaald kunnen worden in Italië en de Balkanlanden, waar de recente instorting van de eigendomsmarkt het aanbod van grote gegarandeerde NPL portfolio’s opmerkelijk zou kunnen verhogen. Banken in de regio staan onder druk van de toezichthouders om het risico te verlagen en daarnaast hun kredietrankings te verbeteren.
Investeren in NPL is niet gemakkelijk
Er zullen veel opportuniteiten zijn maar vermogensbeheerders zullen een ding in het achterhoofd moeten houden: Een investering in NPL-portfolio’s is niet voor angsthazen of onervaren onder ons. Het beheer van gegarandeerde en gemengde portfolio’s is een ingewikkelde zaak en beheerders van openstaande vorderingen zullen heel wat uitdagingen moeten aangaan. De netelige kwestie van data is een ding, die gedeeltelijk kan worden aangepakt via het NPL-platform, discussieerbaar voor de EU. Wetten over bankgeheim en de GDPR (General data protection regulation) kunnen het moeilijk maken voor vermogensbeheerders om alle informatie die ze nodig hebben, te bekomen. Dat is er nog de bijkomende uitdaging van “collateral valuation”, die voortdurend moet worden opgevolgd. De EBA heeft erkend dat dit hoofdkwesties zijn die de verdere ontwikkeling van de industrie zouden kunnen belemmeren en benadrukt het belang en de integriteit van de onderliggende datasystemen.
De EOS Groep heeft een redelijk diepgaande expertise ontwikkeld; vooral op het gebied van leningen, gegarandeerd door vastgoed. Door case managers, juridische adviseurs en externe specialisten aan te werven, is EOS een toonaangevende speler geworden in deze sector.
Maar voor EOS gaat professionalisme gepaard met het hart op de juiste plaats: “De manier waarop we onze klanten behandelen is voor ons erg belangrijk”, zegt Veerle Timmermans, Directeur Commerciële kredieten bij KBC. “Iedereen die met ons werkt, moet ons behandelen met respect en empathie, net zoals we dat zelf ook doen.” Het reputatierisico voor de bank om deze leningen op te nemen, is gigantisch en mag niet worden onderschat. In de ogen van de wereld, stopt de verantwoordelijkheid niet wanneer het portfolio verworven wordt door een andere organisatie. Het publiek en de pers zullen geen kwartje geven als ze het gevoel hebben dat banken het toestaan om hun ex-cliënten slecht of oneerlijk te behandelen. Vandaar de succesvolle overgave aan EOS Aremas, een organisatie die dezelfde waarden deelt als KBC.